ऐतिहासिक पाटन शहरबाट लगगभ ५ किलोमिटर टाढा रहेको खाकना र बुङ्मती गाउँबारे सबैलाई थाहा छ । नेपालको सायद सबैभन्दा पुरानो बस्ती अर्था १७–१८ सय बर्षको इतिहास बकेको यो गाउँ हामी नेपालीको संस्कृतिक सम्पदा र ऐतिहासिक धरोहरको सजिव नमूना हो । जसलाई अंग्रेजीमा ‘लिभिङ म्युजियम अफ आवर कल्चर’ पनि भन्ने गरिन्छ ।
विश्वको लामो जात्राको रुपमा चिनिने रातो मछिन्द्रनाथ, कार्यविनायक, मनकामना मन्दिर, इन्द्रायणी मन्दिर, नेपालको पहिरो बौद्धविहार आदी यहाँका पहिचान हुन् । बुङ्मतीले नेपालमा गणतन्त्त घोषणा हुनुभन्दा पहिलाको गगातान्त्रिक गाउँ हो भनेर आफुलाई प्रस्तुत गरेको छ, राजतन्त्रको बेला त्यहाँ राजा जाँदैनथे । मौलिकता र संस्कृतिलाई बचाउँदै आफ्नो मौलिक पहिचानलाई संरक्षण गर्दै यहाँका जनताहरु विकासको पथमा लम्किरहेका छन् । त्यसैले यहाँका जनता विकास विरोधी कदापी हुन सक्दैनन्, विकास विरोधी होइनन् ।
आज यी गाउँ अस्तव्यस्त अवस्थामा छन् । शान्तिप्रिय सोझासाझा यहाँका बासिन्दाहरु आफ्नो अस्तित्व र पुर्खाले बनाएको इतिहास जोगाउँदै विकासमा सरकारसंग तनमन र धनले सहयोग गर्दै हातेमालो गर्न चाहन्छन् । वार्ताको टेबलमा आफुलाई राख्न चाहन्छन्, वार्ताबाटै समस्याको समाधान होस् भन्ने चाहन्छन् । तर अहिले सरकारले यिनिहरुलाई आन्दोलनमा उत्रन बाध्य पारेको अवस्था छ ।
राष्ट्रिय गौरबको काठमाडौं तराई मधेश दु्रत मार्ग, बाहिरी चक्रपथ, बागमती करिडर, १३२ केभी प्रसारण लाईन लगायतका परियोजनाहरुले आफुहरुलाई उठिबास लगाउन लागेको भन्दै खोकना र बुङ्मतीबासी आन्दोलित छन् । नेपालको राष्ट्रय गौरबको योजनालाई अगाडि राखेर यहाँको उर्वरा भुमी सखाप पार्न लागेको स्थानीयको गुनासो छ । अर्को कुरा महानगरपालिकाभित्र पर्ने गाउँको उर्वरा जमिनको मुआव्जा सरकारले विभिन्न बहानामा सोझा गाउँलेलाई कौडीको दाममा बलजफ्ती दिएको र दिन लगाएको स्थानीयको भनाई छ । कतिले बाधयताबस मुआव्जा लिएका छन् भने धेरैले मुआव्जा लिन मानेका छैनन् र पुर्नविचार गरियोस भन्ने माग अघि सारेका छन् ।
शक्तिको आडमा सोझा किसानहरुलाई डर, त्रास, देखाई सरकारले यहाँका रैथाने जनतालाई विस्थापित मात्र होइन सुकुम्बासी बनाउन खोजेको भन्ने उनीहरुको भनाई छ । सम्पदा, संस्कृति, ऐतिहासिक धरोहर राष्ट्रका गौरब होइनन् ? यसलाई सरकारले बचाउन कोशिस गर्नु पर्दैन ? भन्ने प्रश्न अहिले खोकना र बुङ्मतीमा गुन्जिरहेको छ । यीनै प्रश्नहरुको समाधानका लागि स्थानीयले जनसरोकार समिति समेत बनाई सरकारसंग वार्ताका लागि हर प्रयास गरेपनि सफल भईरहेको छैन ।
खोकना, बुङ्मतीबासीले आफ्नो आवाज बुलन्द पार्न वडा कार्यालय तालाबन्दी गरे, जनप्रतिनिधिहरुसंगै आफ्नो गुनासो पोखे, त्यतिले नपुगेर माइतीघर मण्डलामा प्रर्दशन गर्न बाध्य भए, उनीहरुको माग हो संस्कृति र धरोहरलाई नमासेर पनि विकासको बाटो खोजौं, वार्ता गरौं । संविधानले प्राथमिकतामा राखेको आदिवासी जनजातीको बस्ती भएको खोकना र बुङ्मतीको आजालाई कठाराघात नगरियोस् किनभने सरकारको कुनै पनि योजना, परियोजना र कार्यक्रमहरु शुरु गर्नु भन्दा पहिले काम गर्दा र संरक्षण गर्न समेत स्थानीयसंग पर्याप्त छलफल, बहस गरेर सहमतिमा पुगी कार्य सम्पादन गर्नुपर्छ भन्ने विश्वव्यापी मान्यता हो ।
यसो भएन भने जतिसुकै जनहित हुने, गौरवशाली र खर्चिलो योजना भएपनि असफल भएका उदाहरण हाम्रो सामु प्रशस्त छन्, यसमा दुईमत हुन सक्दैन । राज्य र सरकार हामी सबैको शक्तिशाली निकाय हो । सरकार जनताको अभिभावक हो । सरकार शक्ति सम्पन्न हुनैपर्छ । कतिपय ठाउँमा सरकार कठोर पनि हुनुपर्छ तर जतिसुकै कठोरता प्रर्दशन गर्दा पनि सरकारले जनहितलाई विर्सन कदापी पाउँदैन र विर्सन हुँदैन । जनता हुन् पेलेरै जानुपर्छ भन्ने सिद्धान्त राख्ने हो भने द्वन्द सिर्जना हुन सक्छ । त्यसैले सरकारलाई जनताको माग र आवाज सुन्न जोडदार माग गर्दछु ।
विनासको बाटोमा लम्केका ठूला ठूला विश्वयुद्ध वार्तामार्फत समाधानमा पुगे भने परम्परा, संस्कृति, पुरातान्विक र ऐतिहासिक धरोहरहरुलाई संरक्षण गर्दै राष्ट्रयको विकास गर्ने कुरामा कसैको पनि विमति हुन सक्दैन । त्यसैले राष्ट्रिय गौरवको आयोजना बनाउन सरकारले स्थानीयलाई वार्ताको लागि ढोका खोलोस्, संवाद गरोस् र उनीहरुको जायज मागलाई सकारात्मक रुपमा समाधान गरियोस् ।
खोकना र बुङ्मती हाम्रो जिवन्त सम्पदा हुन्, यिनको संरक्षण एक जनप्रतिनिधिको हिसाबले हाम्रो प्रमुख दायित्व हो । सहमति र सहकार्य विना बस्ति उजाड पर्ने र सम्पदा नष्ट गर्ने ढंगले अघि बढे खोकना र बुङ्मतीका जनताको साथमा जनप्रतिनिधि अग्रभागमा सडकमा उत्रनेतर्फ गम्भिर ध्यान दिन सरकारको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु । हाम्रो अन्तिम भनाई हो खोकना र बुङ्मतीको आवाज सुनियोस् ।
(लेखक बागमती प्रदेशसभाकी सांसद हुन् ।)
१३ बैशाख, हेटौंडा। बिहीबार बिहान प्लाष्टिक बालेर प्रदुषण भएपछि हेटौंडा-१७ का स्थानीयले अवरोध गरेको हेटौंडा १६...
१३ बैशाख, हेटौंडा। मकवानपुरको मनहरीमा खोलामा डुबेर एक जनाको मृत्यु भएको छ ।बिहीबार दिउँसो मनहरी खोलामा नुहाउन...
१३ बैशाख, काठमाडौं । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले उपनिर्वाचनका लागि नेपाली सेना परिचालन गर्न स्वीकृति दिएका...
१३ बैशाख, हेटौंडा । नेपाली बजारमा बिहीबार सुनको मूल्य घटेको छ । सुनको मूल्य तोलामा २०० रुपैयाँले घटेको हो...
१३ बैशाख, हेटौंडा। बुधबार राति मकवानपुरमा ट्याक्टरले किचेर एकजनाको मृत्यु भएको छ। मकवानपुरको कैलाश-१०...
१३ बैशाख, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका सांसद टेकबहादुर गुरुङको निलम्बन फुकुवा भएको छ । सर्वोच्च अदालतले...
१३ बैशाख, हेटौंडा । आईपिएलमा गएराति भएको खेलमा दिल्ली क्यापिटल्स विजयी भएको छ । गुजरात टाइटन्समाथि दिल्ली...
१३ बैशाख, हेटौंडा । बैशाख १५ गते इलाम र बझाङमा हुने उपनिर्वनचनका लागि मौन अवधी शुरू भएको छ । निर्वाचन...
१३ बैशाख, हेटौंडा । हाल नेपालमा पश्चिमी वायु र स्थानीय वायुको आंशिक प्रभाव रहेको छ । देशका पहाडी भू-भागमा आंशिक...
नेपालमा शैक्षिक बर्ष २०८१ को विद्यालय भर्ना अभियान शुरु भएको छ । मकवानपुरमा पनि विद्यालयहरु विभिन्न...
४ बैशाख, हेटौंडा। हेटौंडा ६ रामनगरमा आगलागी भएको छ, उक्त आगलागी एकजना घाइते भएका छन्। मंगलबार साँझ रामनगर स्थित...
९ बैशाख, हेटौंडा। पूर्व पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत हेटौंडा-१० मा भएको सवारी दुर्घटनामा घाईते व्यक्तिको उपचारको...
१२ बैशाख, हेटौंडा । बागमती प्रदेश सरकारले वैशाख २४ गते सार्वजनिक बिदा दिने निर्णय गरेको छ । प्रदेश सरकारको बुधवार...
४ बैशाख, हेटौंडा। हेटौंडा सहित कैलाश र मकवानपुरगढीका विभिन्न स्थानमा मंगलबार १२ घण्टा विद्युत आपूर्ति...
१० बैशाख, हेटौंडा। सरकारले मंगलबार सार्वजनिक बिदा दिएको छ। कतारका राजा अमिर शेख तमिम बिन हमाद अल थानीको नेपाल...
१२ बैशाख, हेटौंडा। त्रिभुवन राजपथ अन्तर्गत मकवानपुरको भीमफेदी-३ त्रिखण्डी नजिक मोटरसाइकल सुमोसँग ठक्कर खादा...
८ बैशाख, हेटौंडा। हेटौंडा औद्योगिक क्षेत्रमा रहेको कार्टुन उद्योगमा आगलागी भएको छ।आइतबार बिहान हेटौंडा-८ मा...
आइतबार दिउँसो आएको हावाहुरीले हेटौंडा १३ स्थित ४ वटा घरमा क्षती पुगेको छ।आइतबार दिउँसोको हावाहुरीले हेटौंडा १३...